28 Φεβρουαρίου 2024
Βοηθώντας τα παιδιά να παίζουν μόνα τους
Ανάγνωση σε 3′
Η δουλειά των μικρών παιδιών είναι το παιχνίδι. Μέσα από αυτό μαθαίνουν τον κόσμο, εκπαιδεύονται σε δεκάδες δεξιότητες και προετοιμάζονται για τη μετέπειτα ζωή τους.
Όμως, όσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο, τα παιδιά δεν έχουν μάθει να παίζουν μόνα τους. Όταν πιάνουμε την κουδουνίστρα από τα χέρια του μωρού για να του δείξουμε πως να την κουνήσει σωστά, επεμβαίνουμε στη φυσική του τάση για προσωπική εξερεύνηση. Είναι σαν να επεμβαίνουμε στην τάση του παιδιού για ανακάλυψη. Συχνά κάνουμε για τα παιδιά αυτό που πρέπει να κάνουν μόνα τους όταν ασχολούνται με ένα παιχνίδι, για να τα “βοηθήσουμε” να παίξουν, ή για να τους δείξουμε για ποιο σκοπό προορίζεται ένα παιχνίδι.
Κι όμως, πόσες φορές δεν έχουμε εντυπωσιαστεί βλέποντας τα παιδιά μας να παίζουν με πρωτότυπους τρόπους με τα παιχνίδια τους, τρόπους που οι ίδιοι οι κατασκευαστές δεν είχαν ποτέ στο μυαλό τους όταν σχεδίαζαν το παιχνίδι!
Σύμφωνα με μία μαμά:
«Είχα βάλει τη μονόπολη σε ένα πολύ ψηλό ράφι γιατί ήταν ακατάλληλη για την ηλικία του παιδιού μου, μέχρι που μία μέρα που την είχα κατεβάσει για να καθαρίσω, έπιασα το παιδί μου να παίζει ταξινομώντας τις κάρτες και κινώντας τα πιόνια μεταξύ των στοιβάδων σαν να ήταν σε πίστα. Δεν ήξερα ότι η μονόπολη μπορεί να παιχτεί και έτσι!»
Πόσες φορές δεν έχουμε δει ένα μωρό να παίζει με το περιτύλιγμα ενός δώρου αντί με το δώρο. Σπεύδουν να το πιάσουν με τα χεράκια τους για να δουν πώς συμπεριφέρεται, πώς ακούγεται όταν το ζουλάνε κτλ.
Τα παιδιά μπορούν να φτιάξουν ένα παιχνίδι από το τίποτα και πολύ συχνά δεν χρησιμοποιούν καν παιχνίδια στο ‘παιχνίδι’ τους. Μπορεί να φτιάχνουν ένα σπιτάκι με τα μαξιλάρια του καναπέ, ή να μεταφέρουν νερό από το ένα δοχείο στο άλλο για ώρα ατελείωτη. Η φαντασία τους είναι αχαλίνωτη, και είναι αρκετή ώστε να μπορούν να απασχοληθούν σε έναν μικρό χώρο για μέρες.
Αρκεί να τα αφήσουμε.
Γιατί πολλές φορές, εμείς οι ίδιοι βάζουμε όρια στο πού μπορεί να φτάσει το παιχνίδι. Αν ανησυχούμε ότι θα λερωθούν τα μαξιλάρια του καναπέ, αν φοβόμαστε ότι το πάτωμα της κουζίνας θα γεμίσει νερά, προφανώς και αυτά τα παιχνίδια δεν είναι αποδεκτά.
Εννοείται πως κάποια παιχνίδια θα πρέπει να τα απαγορεύσουμε αν ενέχουν κάποιον κίνδυνο ή ακόμα και αν μπορεί να καταλήξουν σε καταστροφή περιουσίας ή σε επιπλέον κόπο για εμάς. Αλλά όπου μπορούμε να επιτρέψουμε στα παιδιά μας να πειραματιστούν με τα διάφορα αντικείμενα και να στήσουν ένα παιχνίδι, καλό είναι να τους το επιτρέψουμε, για χίλιους δυο λόγους.
Πώς μπορούμε να διευκολύνουμε το ανεξάρτητο παιχνίδι
Προκειμένου να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να παίζουν ανεξάρτητα, μπορούμε να κάνουμε κάποιες απλές κινήσεις:
- Να κάνουμε έναν έλεγχο στο χώρο ώστε τα παιδιά να μπορούν να παίξουν με ασφάλεια και χωρίς να μπαίνουν σε μπελάδες.
- Να τα βοηθήσουμε να ξεκινήσουν να παίζουν ένα παιχνίδι: όταν βαριούνται ή θέλουν να παίξουν μαζί μας, μπορούμε να βγάλουμε κάποιο παιχνίδι και να ξεκινήσουμε να παίζουμε μαζί τους. Στη συνέχεια, όταν δούμε ότι έχουν απορροφηθεί στο παιχνίδι μπορούμε να φύγουμε με τρόπο. Πχ. ‘Πάω να ελέγξω λίγο το φαγητό.’ ή ‘Πάω τουαλέτα, τα λέμε σε λίγο.’ Ένα παιδί που έχει μάθει να παίζει πάντα με κάποιον, μπορεί να χρειαστεί έως και μερικές μέρες για να νιώσει άνετα να παίζει μόνο του. Το κλειδί είναι ειδικά τις πρώτες φορές, όταν μάς ζητάει, να πηγαίνουμε πάλι σε εκείνο, ώστε να μη νιώσει απόρριψη. Και να ξαναφεύγουμε μετά από λίγο.
- Να τους ζητήσουμε να τα παρακολουθήσουμε να παίζουν για λίγη ώρα. Αυτός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να διευκολύνουμε το ανεξάρτητο παιχνίδι. Καθώς παρακολουθούμε, περιγράφουμε τί κάνει το παιδί με θαυμασμό. Πχ. ‘Έφτιαξες ένα πύργο μέχρι εκεί πάνω!’, ‘Τώρα συγκεντρώνεις όλα τα κίτρινα κομμάτια,’ κ.ο.κ. Δεν προτείνουμε λύσεις, δεν κρίνουμε, απλώς περιγράφουμε. Έτσι, τα βοηθάμε να καταλάβουν ότι δεν μάς χρειάζονται για να παίξουν μόνα τους. Ή ότι το παιχνίδι δεν είναι απαραίτητα καλύτερο μαζί μας. Με λίγα λόγια, τα κάνουμε να νιώθουν όμορφα για τον τρόπο που παίζουν. (Δείτε εδώ πώς αυτό μπορεί να γίνει ένα από τα πιο δυνατά εργαλεία σύνδεσης με το παιδί μας: Special-time: Αποκλειστικός χρόνος με το παιδί για 15′ την ημέρα)
- Τέλος, δε χρειάζεται όλα τα παιχνίδια να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή. Αποθηκεύστε τα σε μια ντουλάπα και βγάζετε κάτι διαφορετικό κάθε μέρα, ώστε να μη βαριούνται τα παιδιά και να μην πελαγώνουν από την πληθώρα των επιλογών τους.