16 Δεκεμβρίου 2023
Τι λειτουργεί 100 φορές καλύτερα από την τιμωρία
Ανάγνωση σε 6′
Εντάξει, ο αριθμός είναι τυχαίος.
Αλλά ξέρουμε ότι αυτό λειτουργεί – και δεν έχει την ‘αίσθηση’ που έχει το να αποκλείετε το παιδί σας σε μια γωνία για λίγα λεπτά ενώ κλωτσά και ουρλιάζει και φωνάζει για να το αφήσετε να σηκωθεί.
Ποιά είναι λοιπόν η απάντηση; Οι Συνέπειες.
Αν ελπίζατε σε κάτι πιο συναρπαστικό από αυτό, συγγνώμη! Αλλά αν ελπίζατε να βρείτε μια απλή και αποτελεσματική λύση, τότε παρακάτω θα βρείτε ό,τι πρέπει να ξέρετε για να ξεκινήσετε.
Συνέπειες εναντίον τιμωρίας: Ποιά είναι η διαφορά;
Αυτή είναι μια μεγάλη περιοχή σύγχυσης, οπότε ας ξεκαθαρίσουμε πριν αναλύσουμε περαιτέρω: Οι συνέπειες συνδέονται λογικά με μια συμπεριφορά.
- Το παιδί σας ρίχνει το φλιτζάνι με το γάλα στο τραπέζι. Δεν έγινε και τίποτα, συμβαίνει. Αλλά πρέπει να καθαρίσει το γάλα. Αυτό είναι η συνέπεια.
- Ή ίσως το παιδί σας προσπαθεί να σας ξεφύγει σε έναν χώρο στάθμευσης κάποια μέρα. Τώρα, θα πρέπει να κρατάει το χέρι σας ή να μένει στο καροτσάκι όταν βρίσκεστε κοντά σε αυτοκίνητα. Αυτό είναι επίσης συνέπεια.
- Το μικρό παιδί σας πετάει όλες τις κηρομπογιές του μέσα στα σκουπίδια. Ίσως η συνέπεια είναι ότι το παιδί σας – όχι εσείς – πρέπει να τις ανακτήσει από τα σκουπίδια. Ή αν αυτό σας ακούγεται υπερβολικά ακατανόητο, η συνέπεια μπορεί να είναι απλά ότι το παιδί σας δεν θα έχει πλέον κηρομπογιές.
Έχουν τα παραπάνω νόημα μέχρι στιγμής; Οι συνέπειες είναι απλά το λογικό, άμεσο αποτέλεσμα των ενεργειών του παιδιού σας. Ο στόχος εδώ δεν είναι να ντροπιάζετε ή να τιμωρείτε το παιδί σας. Αντίθετα, ο στόχος είναι να βοηθήσετε το παιδί σας φυσικά να μάθει ποιες συμπεριφορές λειτουργούν – και ποιες όχι – στον πραγματικό κόσμο.
Τι γίνεται με την τιμωρία;
Η τιμωρία, δυστυχώς, εξακολουθεί να είναι η προεπιλογή για τους περισσότερους γονείς.
Όταν το παιδί σας κάνει κάτι λανθασμένο, το αποκλείετε σε ένα δωμάτιο για λίγα λεπτά, σωστά; Ή χάνει ένα προνόμιο. Ή ίσως απλώς βάζετε τις φωνές για να το τρομάξετε. Έτσι μεγάλωσαν και οι περισσότεροι ενήλικες (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό), οπότε νομίζουν ότι αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουν και με τα παιδιά τους. Είναι ο μόνος τρόπος.
Αλλά δεν είναι πραγματικά.
Ας είμαστε σαφείς: η τιμωρία δεν λειτουργεί μακροπρόθεσμα.
Γιατί;
- Η τιμωρία δεν διδάσκει στα παιδιά πώς να χειρίζονται τα προβλήματά τους – απλά τους διδάσκει τί να μην κάνουν.
- Η τιμωρία χρησιμοποιεί φόβο και ντροπή για τον έλεγχο των παιδιών. Με την πάροδο του χρόνου, βλάπτει τη σχέση γονέα-παιδιού, βλάπτει την εμπιστοσύνη του παιδιού και δημιουργεί δυσαρέσκεια.
- Η τιμωρία δεν διδάσκει τα παιδιά να συμπεριφέρονται καλύτερα – διδάσκει τα παιδιά το πώς να αποφύγουν να πιαστούν.
- Η τιμωρία απομονώνει τα παιδιά όταν χρειάζονται σύνδεση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πλήθος ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων.
- Τέλος, η τιμωρία διογκώνει τα συναισθήματα των παιδιών. Για παράδειγμα, ένα ήδη απογοητευμένο παιδί μπορεί να γίνει εξαγριωμένο. Όταν τα παιδιά βρίσκονται σε φορτισμένες συναισθηματικές καταστάσεις, δεν είναι σε θέση να «μάθουν ένα μάθημα» – είναι πολύ αναστατωμένα!
Υπάρχουν περισσότερα προβλήματα με την τιμωρία που δεν αναφέρονται εδώ, αλλά νομίζουμε ότι έχετε πάρει την βασική ιδέα.
Η τιμωρία μπορεί να λειτουργήσει προσωρινά. Αλλά μακροπρόθεσμα, δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Η τιμωρία του παιδιού σας βλάπτει επίσης τη σχέση σας με αυτό, και μπορεί να είναι επιζήμια για την ευημερία του.
Έτσι, προχωρώντας προς τα εμπρός: Τι πρέπει να κάνετε αντ ‘αυτού; Πώς χρησιμοποιείτε αποτελεσματικά τις συνέπειες με το παιδί σας; Ας δούμε λεπτομερώς!
Ξεκινώντας τη χρήση των συνεπειών
Ας δούμε ένα παράδειγμα μαζί για να σας δείξουμε πώς να χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά τις συνέπειες.
Πρόκειται να καθίσετε για δείπνο μετά από μια χαλαρή μέρα. Δίνετε στο παιδί σας ένα πιάτο – πέστο τορτελίνι και μπρόκολο, ένα από τα αγαπημένα γεύματά του. Κάθεστε, αλλά εκείνη τη στιγμή, το παιδί σας ξεφωνίζει. “Όχι” lini “! Προτού μπορέσετε να κάνετε κάτι, σηκώνει το πιάτο και το πετάει στο πάτωμα. Εσείς τι βλέπετε; Πέστο και μπρόκολο παντού.
Τι κάνετε τώρα λοιπόν;
Πρώτα, παραμείνετε ήρεμοι. Πιθανότατα αισθάνεστε απογοητευμένοι αυτή τη στιγμή, αλλά αν πανικοβληθείτε, το παιδί σας θα πανικοβληθεί ακόμα περισσότερο. Και ένα πανικοβλημένο παιδί δεν είναι ικανό να αντιδράσει ορθολογικά ή να μάθει ένα μάθημα από τις πράξεις του. Έτσι, πάρτε μια βαθιά αναπνοή και προσπαθήστε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας πριν απαντήσετε στην πράξη του παιδιού σας.
Στη συνέχεια, διορθώστε προφορικά τη συμπεριφορά. Πείτε ειλικρινά στο παιδί σας γιατί αυτό που μόλις έκανε δεν είναι σωστό – και τι μπορεί να κάνει την επόμενη φορά. “Όχι. Το φαγητό μένει στο τραπέζι. Αν δεν πεινάς, μπορείς να αφήσεις το πιάτο σου πάνω στο τραπέζι και να καθίσεις με τον μπαμπά”.
Τώρα, βοηθήστε το παιδί σας να λύσει το πρόβλημα. Αφήστε το παιδί σας να μάθει τι μέτρα μπορεί να πάρει για να διορθώσει τα πράγματα. “Πρέπει να καθαρίσουμε το πάτωμα τώρα. Ας πάρουμε τη σκούπα μας και να σκουπίσουμε”. Μη διστάσετε να βοηθήσετε το παιδί σας να καθαρίσει αν το εγχείρημα είναι πολύ μεγάλο για να το χειριστεί μόνο του, αλλά βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας σηκώνει το βάρος που του αναλογεί!
Θυμηθείτε να διατηρήσετε τη ψυχραιμία σας. Κάντε ό,τι μπορείτε για να παραμείνετε ήρεμοι και θετικοί σε όλη τη διαδικασία. Θυμηθείτε ότι αυτό δεν είναι τιμωρία και δεν προσπαθείτε να κάνετε το παιδί σας να αισθανθεί άσχημα – απλά προσπαθείτε να το βοηθήσετε να λύσει προβλήματα.
Λογικές συνέπειες έναντι φυσικών συνεπειών
Είδαμε λοιπόν ένα σενάριο όπου θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε μια λογική συνέπεια.
(Συμπεριφορά) Το παιδί σας ρίχνει ένα πιάτο φαγητού στο πάτωμα → (Συνέπεια) Το παιδί σας πρέπει να καθαρίσει το χάος
Αλλά υπάρχει στην πραγματικότητα ένα ακόμα είδος συνέπειας που πρέπει να γνωρίζετε: οι Φυσικές συνέπειες.
Τί είναι η φυσική συνέπεια; Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
- Εάν ξεχάσετε το παλτό σας στο σπίτι σε μια βροχερή μέρα, θα καταλήξετε βρεγμένοι και κρύοι. ← Αυτή είναι μια φυσική συνέπεια.
- Εάν το παιδί σας αφήσει ένα παιχνίδι στο έδαφος και στη συνέχεια το πατήσει και τραυματιστεί, αυτό είναι ένα φυσικό αποτέλεσμα, επίσης.
- Εάν δεν ποτίσετε το φυτό σας, θα ξεραθεί. ← Επίσης μια φυσική συνέπεια!
Βασικά, μια φυσική συνέπεια είναι κάτι που συμβαίνει από μόνη της ως αποτέλεσμα των πράξεών σας (ή της απραξίας σας). Ως γονέας, δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα για να δημιουργήσετε μια φυσική συνέπεια για το παιδί σας – αυτή προκύπτει μόνη της.
Οι φυσικές συνέπειες είναι συχνά ο καλύτερος, πιο αξιομνημόνευτος δάσκαλος για τα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι, τις περισσότερες φορές, πρέπει να αφήνετε το παιδί σας να βιώσει τις φυσικές συνέπειες των πράξεών του, αντί να τα προστατεύετε και να τα σώζετε κάθε φορά. Οι φυσικές συνέπειες επίσης σάς απαλλάσσουν σε έναν βαθμό από την πίεση του να γίνεστε ο «κακός» όταν το παιδί σας δεν συμπεριφέρεται όπως θα έπρεπε. (Είναι ωραίο να κάνουμε και ένα διάλειμμα μερικές φορές, έτσι;)
Θα πρέπει να επιτρέψετε στο παιδί σας να βιώσει τις φυσικές συνέπειες των πράξεών του, εκτός αν η συνέπεια είναι επικίνδυνη ή αλλιώς μη αποδεκτή για εσάς.
Αν το παιδί σας βγει στο δρόμο, για παράδειγμα, θα μπορούσε να χτυπηθεί από ένα αυτοκίνητο. Προφανώς, η φυσική συνέπεια εκεί (το παιδί σας να χτυπηθεί από ένα αυτοκίνητο) δεν είναι λογική ή αποδεκτή, οπότε σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε αντ ‘αυτού προληπτικά μέτρα.
Ας πούμε ότι το παιδί σας ρίχνει ένα ακριβό παιχνίδι στα σκουπίδια. Η φυσική συνέπεια εδώ θα ήταν το παιχνίδι να καταλήξει στη χωματερή. Ωστόσο, εσείς – ο αγοραστής παιχνιδιών – ίσως δεν συμφωνείτε με αυτή τη συνέπεια. Ίσως θα θέλατε να χρησιμοποιήσετε μια λογική συνέπεια, όπως το να κάνετε το παιδί σας να ψαρέψει το παιχνίδι έξω από τα σκουπίδια και να το πλύνει.
Με δυο λόγια
Είστε καταπληκτικοί που διαβάσατε τόσες πολλές πληροφορίες μέχρι εδώ! Ακολουθεί η σύντομη και περιληπτική έκδοση για το τι πρέπει να θυμάστε για τις συνέπειες:
- Η τιμωρία δεν λειτουργεί, αλλά οι συνέπειες είναι ένας αποτελεσματικός και σεβαστός τρόπος για να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας
- Μια καλή συνέπεια θα πρέπει να σχετίζεται λογικά με τη συμπεριφορά του παιδιού σας
- Μην επεμβαίνετε και σώζετε το παιδί σας συνεχώς – αφήστε το να βιώσει τις φυσικές συνέπειες των πράξεών του για να το βοηθήσετε να μάθει
- Εστιάστε στην επίλυση προβλημάτων, μην προσπαθείτε να τιμωρήσετε το παιδί σας, κάνοντάς το να αισθάνεται άσχημα ή προσπαθώντας να το ελέγξετε
- Μείνετε ήρεμος/η. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε σε δύσκολες καταστάσεις θα βοηθήσει το παιδί σας να μάθει πώς πρέπει να ανταποκρίνεται κι εκείνο – ένα ανεκτίμητο μάθημα πραγματικά!
Κάντε λοιπόν τις απαραίτητες ερωτήσεις στον εαυτό σας
Ποιά είναι η μεγαλύτερή σας πρόκληση σχετικά με την πειθαρχία του παιδιού σας; Το απομονώνετε για κάθε μικρό αδίκημα; Έχετε την τάση να αφήνετε το παιδί σας να κάνει ό,τι θέλει, χωρίς συνέπειες;
Ό, τι κι αν είναι, σκεφτείτε τι μπορείτε να κάνετε διαφορετικά από εδώ και στο εξής. Στη συνέχεια, γράψτε μια λίστα με τα 3 βήματα που θα πάρετε για να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε τις συνέπειες πιο αποτελεσματικά στην καθημερινή σας ζωή.
Ελπίζουμε ότι αισθάνεστε λίγο πιο προετοιμασμένοι για να μπείτε σε αυτό το μεγάλο κεφάλαιο της θετικής πειθαρχίας. Απλά θυμηθείτε ότι οι σημαντικές αλλαγές χρειάζονται χρόνο. Αυτές οι στρατηγικές θα λειτουργήσουν προς όφελός σας με λίγη επανάληψη και με πολύ υπομονή. Αλλά αν αφοσιωθείτε και προσπαθήσετε να κάνετε το καλύτερο δυνατό κάθε μέρα, κάνετε ήδη ένα τεράστιο βήμα μπροστά.
Με άδεια αναδημοσίευσης στα ελληνικά από την Meg, www.thetoddlerplaybook.com – ‘What works 100x better than punishment?’