11 Δεκεμβρίου 2023
Θέτοντας όρια στα παιδιά μας με φιλικότητα, χωρίς να φθείρεται η σχέση μας μαζί τους
Ανάγνωση σε 3′
Τα παιδιά μας χρειάζονται όρια, χωρίς αυτά νιώθουν ανασφάλεια και πλήρη σύγχυση. Όλοι οι γονείς το γνωρίζουν αυτό. Πώς όμως θέτουμε όρια στα παιδιά μας; Χωρίς φυσικά να χρειαστεί να φωνάξουμε, να τιμωρήσουμε ή να κάνουμε τα παιδιά μας να νιώσουν άσχημα;
Η οριοθέτηση δεν είναι μία απλή υπόθεση. Για να γίνει σωστά, χωρίς να βλάψει τα παιδιά μας με οποιονδήποτε τρόπο ή τη σχέση μας με αυτά, απαιτείται μία στάση από πλευράς μας που να δείχνει στα παιδιά ποια είναι τα όριά μας σε κάθε περίπτωση τα οποία είναι αδιαπραγμάτευτα. Όλοι οι γονείς ξέρουν ότι τα παιδιά δοκιμάζουν τα όριά μας ακατάπαυστα, μέχρι να βρουν πού είναι η χρυσή γραμμή. Μόλις την βρουν ξέρουν σε τί πλαίσια μπορούν να κινηθούν ώστε η συμπεριφορά τους να είναι αποδεκτή στους γονείς και συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της κάθε κατάστασης.
Η στάση μας λοιπόν, όταν παιδί και γονιός βρεθούμε στη χρυσή γραμμή, απαιτεί ένα πράγμα και μόνο: σταθερότητα. Το παιδί μας μπορεί να αντιδράσει έντονα, να επαναστατήσει ή να στενοχωρηθεί και να απογοητευτεί πολύ, όμως, αν μείνουμε σταθεροί στη στάση μας, θα καταλάβει ότι έτσι έχουν τα πράγματα, θα το αποδεχτεί και θα συνεχίσει τη ζωή του.
Όλοι οι γονείς ξέρουν πως αν προσπαθήσουν να επιβάλουν την θέλησή τους στα παιδιά τους, τα παιδιά θα αντισταθούν. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να του λένε τί να κάνει, και αυτό ισχύει και για τους ενήλικους και για τα παιδιά. Επομένως, δεν μπορούμε να θέσουμε όρια λέγοντας στα παιδιά μας τί να κάνουν και να περιμένουμε να το κάνουν και πολές φορές χωρίς καν εξηγήσεις. Αφού όμως δεν μπορούμε να πούμε στα παιδιά μας τί να κάνουν σε κάθε περίπτωση, τί μπορούμε να κάνουμε εναλλακτικά; Είναι απλό: μπορούμε απλώς να αποφασίσουμε τί θα κάνουμε εμείς.
Για παράδειγμα, το παιδί μας θέλει να μείνει στην παιδική χαρά και εμείς πρέπει να φύγουμε. Η μία μας επιλογή είναι να μείνουμε όσο θέλει το παιδί, αλλά αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Άρα; Αν πρέπει να φύγουμε, απλώς ετοιμαζόμαστε, μαζεύουμε παιχνίδια, καρότσια και αξεσουάρ και ξεκινάμε να περπατάμε προς την έξοδο. Το παιδί μας θα καταλάβει ότι το έχουμε αποφασίσει μέσα μας ότι ήρθε η ώρα να φύγουμε και θα το πάρει και το ίδιο απόφαση σιγά σιγά. Ίσως να χρειαστεί για κλάσματα του δευτερολέπτου να φύγουμε από το οπτικό πεδίο που παιδιού μας αν βλέπουμε ότι μάς αγνοεί και συνεχίζει το παιχνίδι, μόλις όμως καταλάβει ότι δεν μπορεί να μάς δει, θα μας αναζητήσει. Δε χρειάζονται λόγια, μόνο πράξεις.
Τα παιδιά μας κάνουν φασαρία στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και μάς αποσυντονίζουν ενώ οδηγούμε; Μπορούμε να σταματήσουμε το αυτοκίνητο μέχρι να ηρεμήσουν και να ξεκινήσουμε μόνο αν επικρατήσει ησυχία. Κ.ο.κ.
Για να θέσουμε όρια λοιπόν, πρέπει να αποφασίσουμε σε κάθε περίπτωση τί θα κάνουμε εμείς.
Τί κατευθυντήριες γραμμές έχουμε για να ξέρουμε τί να επιτρέψουμε στο παιδί μας και τί όχι;
Πώς μπορούμε να κρίνουμε αν κάτι είναι αποδεκτό ενώ κάτι άλλο δεν είναι; Εδώ θα πρέπει να σκεφτούμε σε κάθε περίσταση τις ανάγκες της κατάστασης. Αν το παιδί μας ενοχλεί τον κόσμο γύρω μας σε μία οικογενειακή έξοδο, θα πρέπει να το αποτρέψουμε από το να το κάνει, είτε λοιπόν με το να φύγουμε από τον χώρο, ή με το να το κρατήσουμε κοντά μας όλη την ώρα που είμαστε εκεί.
Το κλειδί είναι να μην χρησιμοποιήσουμε ως γνώμονα στην απόφασή μας τη δική μας προσωπική θέληση ή επιθυμία, αλλά το ποιες είναι πραγματικά οι ανάγκες της κατάστασης εκείνη τη στιγμή. Τα παιδιά μπορούν εύκολα να αντιληφθούν τη διαφορά. Αν καταλάβουν ότι προσπαθούμε να τους επιβάλλουμε τη θέλησή μας χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος, αντιστέκονται σθεναρά.
Ένα πολύ σημαντικό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας ώστε να είμαστε σταθεροί και όχι αυταρχικοί, είναι να δίνουμε στα παιδιά μας μία επιλογή. ‘Θέλεις να φορέσεις τις μπλε κάλτσες ή τις κόκκινες;’ Αυτό φυσικά υπονοεί ότι το παιδί δεν έχει επιλογή να μην φορέσει κάλτσες, αλλά το γεγονός ότι του δίνουμε μία επιλογή το κάνει να νιώθει ότι έχει κάποιον έλεγχο στη ζωή του και είναι πολύ πιο πρόθυμο να ακολουθήσει τη ‘γραμμή’ μας όταν νιώθει ότι το σεβόμαστε. Στο παιδί φαίνεται ότι είναι δική του επιλογή να φορέσει κάλτσες.
Σταθερότητα λοιπόν στη στάση μας και συνεχής αξιολόγηση των αναγκών της κατάστασης σε κάθε περίσταση. Αποφασίζουμε τί θα κάνουμε εμείς, και όχι τί θα πούμε στο παιδί να κάνει, και δίνουμε στο παιδί μας όποτε μπορούμε μία επιλογή. Αυτός είναι ο τρόπος για να βάλουμε όρια με φιλικό τρόπο και τα όρια αυτά να γίνουν τρόπος ζωής για το παιδί μας, χωρίς τριβές, περιττή στενοχώρια και ανεπανόρθωτη φθορά στη σχέση μας με το παιδί μας