12 Δεκεμβρίου 2023
Πώς να επέμβουμε όταν το παιδί μας επιτίθεται λεκτικά σε άλλα παιδιά
Ανάγνωση σε 3′
Ένα παιδί μπορεί να επιτεθεί λεκτικά σε ένα άλλο για διάφορους λόγους.
Για παράδειγμα, στα πλαίσια ενός παιχνιδιού, ή επειδή είναι κακοδιάθετο, ή επειδή η επίθεση τού δίνει μία αίσθηση δύναμης και υπεροχής, κτλ. Όποιος και να είναι ο λόγος, εμείς οφείλουμε να είμαστε πολύ αυστηροί γύρω από αυτό το πολύ επίμαχο θέμα, ώστε το παιδί να καταλάβει ότι οποιαδήποτε επίθεση δεν είναι αποδεκτή. Αυτό θα του δώσει και το μήνυμα να μη δέχεται και το ίδιο επιθέσεις από άλλους.
Όμως, με το να είμαστε αυστηροί δεν εννοούμε ότι θα μαλώσουμε το παιδί μας που αποκάλεσε κάποιο άλλο “χαζό” ας πούμε, ούτε θα το εξευτελίσουμε μπροστά σε άλλους. Αυτό δεν θα ήταν αποτελεσματικό έτσι κι αλλιώς. Απλώς θα αύξαινε τις πιθανότητες κάτι τέτοιο να ξανασυμβεί.
Τί θα ήταν λοιπόν αποτελεσματικό; Ας δούμε αναλυτικά.
- Τη στιγμή της επίθεσης, επεμβαίνουμε αμέσως λέγοντας: ‘Αουτς! Αυτό δεν ήταν ευγενικό!’ [βάζουμε το όριο]
- Στη συνέχεια, δείχνουμε ενσυναίσθηση λέγοντας: ‘Αγάπη μου, το καταλαβαίνω ότι δε θέλεις το παιδάκι να παίξει μαζί σας, αλλά δε χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς, οι χαρακτηρισμοί πληγώνουν!’ [δείχνουμε ότι καταλαβαίνουμε το παιδί, μπαίνουμε στον κόσμο του]
- Τέλος, λέμε στο παιδί τί μπορεί να κάνει: ‘Μπορείς να του πεις αυτό που θέλεις χωρίς να επιτίθεσαι.’ ‘Μπορείς για παράδειγμα να του πεις, ‘τώρα θέλω να παίξω με το φίλο μου οι δυο μας’.’ [λέμε στο παιδί τί είναι αποδεκτό]
Συνδεθείτε με το παιδί
Για να σάς ακούσει το παιδί και να καταφέρετε να κάνετε τα παραπάνω, πρέπει πρώτα να συνδεθείτε με το παιδί. Κοιτάξτε το στα μάτια και δείξτε του ότι είστε σοβαροί ώστε να σταματήσει ό,τι κάνει και να σάς ακούσει. Αν πάλι δεν το κάνει, πείτε με έμφαση ‘δε νομίζω πως με άκουσες, αγάπη μου αυτό που είπες δεν ήταν ευγενικό, οι χαρακτηρισμοί πληγώνουν.’
Αν δεν σταματήσει, φύγετε από το σημείο
Αν πάλι δεν σας ακούσει, ή συνεχίσει να επιτίθεται σε άλλα παιδιά λεκτικά, είναι ώρα να φύγετε από το σημείο.
Χωρίς φωνές, προσβολές ή περιττό θυμό, πείτε στο παιδί ότι ‘Αφού δεν έχεις όρεξη να παίξεις σήμερα, θα πάμε στο σπίτι.’ ‘Μπορούμε να έρθουμε πάλι αύριο.’ [Λογική συνέπεια και ανοιχτή πρόσκληση στο παιδί να δοκιμάσει πάλι αύριο].
Αν το παιδί σάς αγνοήσει και συνεχίσει να παίζει, απομακρυνθείτε εσείς, προς το σπίτι ή το αυτοκίνητο, πάντα κοιτάζοντας τί κάνει το παιδί. Στο τέλος θα σάς ακολουθήσει, μην έχοντας άλλη επιλογή (το να μείνει μόνο του στην παιδική χαρά πχ δεν είναι επιλογή για το παιδί, και το ξέρει).
Αυτό βέβαια σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάσετε τη βόλτα σας, αλλά είναι απίθανο την επόμενη φορά το παιδί να μη σεβαστεί τον τόσο σημαντικό κανόνα τού να φερόμαστε με σεβασμό στους άλλους. Εξάλλου, διακινδυνεύει να χάσει τη διασκέδασή του.
Μετά το συμβάν, συζητήστε το
Μετά εορτής, επαναφέρετε το συμβάν σε μία συζήτηση με το παιδί σας, την ώρα που είστε και οι δύο ήρεμοι.
Πείτε: ‘Προηγουμένως θύμωσες που το παιδάκι ήθελε να παίξει μαζί σας ε;’ Αφήστε το παιδί να εκφράσει τη δική του πλευρά. Τώρα που είναι ήρεμο μπορεί να σάς ανοιχτεί. Ακούστε το και στη συνέχεια πείτε: ‘Εσύ πώς θα ένιωθες αν κάποιος σε έλεγε χαζό;’ Έτσι, διδάσκετε στο παιδί σας την ενσυναίσθηση, μαζί με τον κανόνα.
Αν οι επιθέσεις συνεχιστούν
Αν οι επιθέσεις είναι συχνές και δε σταματούν, αναρωτηθείτε αν το παιδί σας έχει συσσωρεύσει δύσκολα συναισθήματα που πρέπει να έρθουν στην επιφάνεια ώστε να εισακουστούν και να εξαφανιστούν. Γιατί αν ισχύει κάτι τέτοιο, αυτά τα δύσκολα συναισθήματα, ενεργούν ακόμα στο παιδί σας, και το κάνουν να ξεσπάει και να γίνεται επιθετικό.
Για μερικές μέρες, φροντίστε να δείξετε στο παιδί σας ότι είστε στο πλευρό του, παίξτε μαζί, γελάστε (το δυνατό γέλιο βοηθάει ώστε να απελευθερώνεται περιττό άγχος και πίεση), συζητήστε με το παιδί σας, μιλήστε του με ενσυναίσθηση ό,τι και αν συμβεί. Δείξτε του ότι είστε στο πλευρό του και ότι το αγαπάτε άνευ όρων.
Παράλληλα δώστε ιδιαίτερη προσοχή να διατηρείτε την ψυχραιμία σας ώστε να μη φωνάζετε εσείς, προσέξτε πώς μιλάτε στο/η σύντροφό σας και σε άλλα μέλη της οικογένειας και οπλιστείτε με υπομονή. Το μήνυμα ότι είναι λάθος να επιτίθεται στους άλλους λεκτικά δεν θα περάσει στο παιδί αν το κάνετε εσείς οι ίδιοι.
Σταδιακά, το παιδί θα αρχίσει να νιώθει καλύτερα και δε θα έχει ανάγκη να επιτίθεται λεκτικά για να απελευθερώνει ένταση που έχει συσσωρεύσει.
Θετική ενίσχυση
Αν τώρα δείτε το παιδί σας να φέρεται ευγενικά σε οποιαδήποτε συναναστροφή του με άλλο παιδάκι, επισημάνετέ το: ‘ήταν πολύ ευγενικός ο τρόπος που του είπες το τάδε και το δείνα.’ ‘Τί ωραία ιδέα να προσφέρεις σε αυτό το παιδάκι το μπισκότο σου.’ Όταν επισημαίνουμε την καλή συμπεριφορά, αυτή επαναλαμβάνεται. Εδώ, προσπαθούμε να επισημάνουμε τη συμπεριφορά που έχει άμεση σχέση με τον τρόπο που φέρεται στα άλλα παιδιά. Έχετε τα μάτια και τα αυτιά σας ανοιχτά για να μη σάς ξεφύγει ευκαιρία!
Όταν οι λεκτικές επιθέσεις σταματήσουν
Αν περάσει καιρός και δείτε ότι οι λεκτικές επιθέσεις έχουν αραιώσει ή σταματήσει εντελώς, επαινέστε το παιδί. ‘Εχω παρατηρήσει ότι έχεις καιρό να πεις κάτι άσχημο σε κάποιον, και παρόλα αυτά εκφράζεις όλα αυτά που θες στους άλλους. Μπράβο σου!’