12 Δεκεμβρίου 2023
Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να τα πάει καλύτερα στο σχολείο
Ανάγνωση σε 5′
Αν το παιδί σας δυσκολεύεται με τα μαθήματα, κάντε στον εαυτό σας τις εξής ερωτήσεις:
- Πιέζω το παιδί μου να διαβάσει;
- Σχολιάζω την κακή απόδοσή του στο σχολείο στο ίδιο το παιδί;
- Σχολιάζω την κακή απόδοσή του στο σχολείο σε τρίτους;
- Έχω κάνει κάποια νύξη για τη νοημοσύνη του;
- Έχω προσβάλει ποτέ το παιδί μου για την κακή απόδοσή του στο σχολείο;
- Έχω τιμωρήσει το παιδί μου για την κακή απόδοσή του στο σχολείο;
- Βοηθάω το παιδί μου με τα μαθήματά του;
- Συγκρίνω την απόδοση του παιδιού μου στο σχολείο με αυτή του αδερφού/αδερφής του;
- Έχω υψηλές προσδοκίες από την απόδοση του παιδιού μου στο σχολείο;
- Μου έχει πει ποτέ ψέματα το παιδί μου για το διάβασμα ή για την απόδοσή του στο σχολείο;
Αν απαντήσατε ναι σε ορισμένες από τις παραπάνω ερωτήσεις, το άρθρο αυτό μπορεί να σας φανεί χρήσιμο ώστε να βρείτε τρόπους να ενθαρρύνετε το παιδί σας να τα πάει καλύτερα.
Ας ξεκινήσουμε με το εξής. Η κακή απόδοση στο σχολείο σπάνια είναι δείκτης χαμηλής νοημοσύνης.
Η νοητική υστέρηση είναι μία πολύ συγκεκριμένη κατάσταση που σχετίζεται με την ομαλή ή όχι ανάπτυξη του παιδιού και θα πρέπει να αξιολογείται πάντα από ειδικούς.
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ένα παιδί που δεν τα πάει καλά στο σχολείο είναι ένα αποθαρρυμένο παιδί.
Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί ένα παιδί να χάσει το θάρρος του είναι αμέτρητοι. Μπορεί οι γονείς να έχουν εξωπραγματικές προσδοκίες και το παιδί να δέχεται ισχυρή πίεση για να τα πάει καλά. Μπορεί να έχει ένα αδερφάκι που τα πηγαίνει καλά στο σχολείο και να θεωρεί μάταιο να προσπαθήσει και εκείνο, ειδικά αν οι γονείς συχνά συγκρίνουν τα αδέρφια μεταξύ τους. Μπορεί να το τρομάζει ο ανταγωνισμός, κάτι που δημιουργείται από πρότερες εμπειρίες όπου απέτυχε σε κάτι και δεν κατάφερε να το ξεπεράσει. Μπορεί οι γονείς να το βοηθούν με τα μαθήματά του στο σπίτι και να μην βλέπει τη μελέτη (και ίσως να μην τη δει ποτέ) ως προσωπική του υποχρέωση ή ως τον δρόμο για προσωπική επιτυχία και ικανοποίηση. Μπορεί να συντρέχουν πολλά. Όμως, ένα είναι σίγουρο: ότι το παιδί δεν βρίσκει αρκετούς λόγους ώστε να προσπαθήσει για να τα πάει καλά στο σχολείο. Δεν θεωρεί ότι θα κερδίσει κάτι από την καλή του απόδοση στο σχολείο. Άρα, για να το βοηθήσουμε να τα πάει καλύτερα θα πρέπει να το βοηθήσουμε να καταλάβει ότι έχει τις ικανότητες να το κάνει, αλλά και ότι η καλή του απόδοση θα του αποφέρει μεγάλη προσωπική ικανοποίηση και σημαντικά οφέλη στη ζωή του.
Αναλογιστείτε το παρακάτω σενάριο:
Δύο αδέρφια γυρίζουν με το έλεγχό τους στο σπίτι. Ο μεγάλος τρέχει στη μαμά ‘μαμά, πήρα σε όλα 10!’ ‘Μπράβο για τους τέλειους βαθμούς, είσαι αστέρι!’ Ο μικρός κρυβόταν και απέφευγε να δείξει τους βαθμούς του. ‘Για να δω και τους δικούς σου. Τι είναι αυτό; Πώς γίνεται να τα πηγαίνεις τόσο χάλια σε όλα τα μαθήματα; Γιατί δε μπορείς να προσπαθείς κι εσύ όπως ο αδερφός σου; Πήγαινε στο δωμάτιό σου να σκεφτείς τι έχεις κάνει και από αύριο τέρμα το παιχνίδι τα απογεύματα!’
Και το παρακάτω, λίγο διαφορετικό σενάριο:
Δύο αδέρφια γυρίζουν με τον έλεγχό τους στο σπίτι. Ο μεγάλος τρέχει στη μαμά ‘μαμά, πήρα σε όλα 10!’ ‘Μπράβο, πολύ χαίρομαι που σου αρέσει να μαθαίνεις’ (η μαμά δεν βάζει έμφαση στους βαθμούς, αλλά στην διάθεση του παιδιού να μαθαίνει). Ο μικρός κρυβόταν και απέφευγε να δείξει τους βαθμούς του. Η μαμά περίμενε χωρίς να πει τίποτα και όταν βρέθηκε μόνη μαζί του, τού ζήτησε να δουν μαζί τους βαθμούς. Κοιτάζοντας τον έλεγχο που στα περισσότερα είχε κάτω από 6, παρατήρησε και ένα στρογγυλό 7. ‘Βλέπω ότι στην ανάγνωση τα πήγες καλύτερα, χαίρομαι που σού αρέσει να διαβάζεις.’
Στο πρώτο σενάριο, εκτός του ότι το παιδί αποθαρρύνεται παντελώς από το να προσπαθήσει για να τα πάει καλύτερα, χάνει κάθε ελπίδα ότι μπορεί να φτάσει τον αδερφό του και το πιο πιθανό είναι να τα παρατήσει εντελώς. Σαν να μην έφταναν οι προσβολές που κάνουν το παιδί να νιώθει άχρηστο και ανίκανο, έρχεται και η τιμωρία να ‘κλείσει τη δουλειά’. Κάπως έτσι, υπονομεύουμε κάθε ελπίδα προόδου σε ένα ήδη αποθαρρυμένο παιδί.
Στο δεύτερο, όποιος φόβος είχε ώστε να δείξει τους βαθμούς του στη μαμά εξανεμίζεται με την πρώτη της αντίδραση. Το παιδί ξέρει πολύ καλά ότι δεν τα έχει πάει καλά, όμως, η προσοχή της μαμάς στο ένα μάθημα που τα πήγε καλύτερα, είναι μία ισχυρή παρακίνηση και κάνει το παιδί να σκεφτεί ότι ‘αφού τα πήγα καλύτερα σε αυτό, μπορώ να τα πάω καλύτερα και στα άλλα.’ Το πιο πιθανό είναι να προσπαθήσει περισσότερο και σιγά σιγά να βελτιώσει την απόδοση του από λίγο παραπάνω, έως και συντριπτικά. Να φτάσει δηλαδή να είναι ένας από τους καλύτερους μαθητές.
Η μαμά κατάφερε αποφεύγοντας οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ των αδερφών, να επαινέσει και τα δύο παιδιά και να ενθαρρύνει και τα δύο σημαντικά, ειδικά αυτό με τη χειρότερη απόδοση. Επιπλέον, απέφυγε να δημιουργήσει ανταγωνισμό μεταξύ των αδερφών, θέτοντας τις βάσεις ώστε τα δύο αδέρφια να έχουν μία καλή σχέση μεταξύ τους για μια ζωή.
Πώς μπορούμε λοιπόν ως γονείς να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να τα πάνε καλά στο σχολείο;
- Με το να μην μπλέκουμε στα πόδια τους. Το σχολείο είναι η δουλειά τους και είναι δική τους υπόθεση. Μόνα τους πρέπει να βρουν το δρόμο τους και να μάθουν να ξεπερνούν τις δυσκολίες.
- Με το να μην τα βοηθάμε σε κάθε δυσκολία στα μαθήματα, ώστε να μην χρειαστεί να την αντιμετωπίσουν τα ίδια τα παιδιά. Μπορεί η δουλειά για την επόμενη μέρα στο σχολείο να γίνει, η ικανότητα του παιδιού όμως να κάνει τη δουλειά μόνο του με επιτυχία, έχει μείνει πίσω.
- Με το να μην τα προσβάλλουμε για τυχόν αποτυχίες, να μην τα κοροϊδεύουμε, να μην τα κατακρίνουμε, να μην τα μαλώνουμε που δεν τα πήγαν καλά, να μη βάζουμε τιμωρίες. Αυτές οι μέθοδοι αποθαρρύνουν σημαντικά και φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θέλουμε, η απόδοση του παιδιού δηλαδή το πιθανότερο είναι να επιδεινωθεί.
- Με το να τα βοηθάμε να καταλάβουν ότι μία αποτυχία δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά μία πρόσκληση ώστε να τα πάνε καλύτερα την επόμενη φορά.
- Με το να μην τα συγκρίνουμε με αδέρφια ή με άλλους συμμαθητές τους.
- Με το να μην καλύπτουμε τα κενά τους με έξτρα βοήθεια εκτός σχολείου, γιατί αυτό μαθαίνει στα παιδιά ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν μόνα τους για οτιδήποτε, και ότι πάντα θα υπάρχει ένα χέρι βοήθειας να τα βγάλει από μία δύσκολη κατάσταση, μία στάση ζωής που θα τα ακολουθεί και αργότερα στη ζωή τους. Τα ‘καλομαθημένα’ παιδιά, δυσκολεύονται να πιστέψουν στον εαυτό τους, γιατί πολύ απλά, δεν έχουν ποτέ προσπαθήσει για κάτι. Και φυσικά, δεν έχουν νιώσει την ικανοποίηση που έρχεται μετά από οποιαδήποτε επιτυχία, άρα, γιατί να κάνουν τον κόπο να προσπαθήσουν; Τους λείπει το κίνητρο.
- Με το να είμαστε κοντά τους όταν χρειαστούν κάτι, και με το να τα κατευθύνουμε ώστε να βρουν μόνα τους τη λύση.
Και για να κλείσουμε με μία αισιόδοξη νότα: ακόμα και αν το παιδί δεν πάρει ποτέ τη θέση του στους κορυφαίους μαθητές της τάξης, ποιός είπε ότι η ακαδημαϊκή υπεροχή είναι το κλειδί για μία επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή; Ναι, το παιδί θα ωφεληθεί σημαντικά από το να τα πάει καλά στο σχολείο, σκοπός όμως είναι να τα πάει καλά στη ζωή του, την επαγγελματική, την οικογενειακή, την προσωπική. Και για αυτά, αυτό που σίγουρα απαιτείται είναι το θάρρος, η αυτοπεποίθηση, η ικανότητα να αγκαλιάζει τις δυσκολίες και να ξεπερνά άθικτο οποιαδήποτε απογοήτευση, η εύκολη κοινωνικοποίηση και άλλες παρόμοιες αρετές.
Είναι ωραίο να νομίζουμε ως γονείς ότι μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας όλα αυτά που χρειάζονται για μία καλή ζωή, η αλήθεια όμως είναι ότι αυτό δεν γίνεται. Με το να τα βοηθάμε να έχουν μία θετική εικόνα για τον εαυτό τους, τους δίνουμε τις βάσεις για να χτίσουν πάνω σε γερά θεμέλια. Τα υπόλοιπα, θα τα ανακαλύψουν μόνα τους.