12 Δεκεμβρίου 2023
Πως να επανορθώσεις με το παιδί μετά τη σύγκρουση;
Ανάγνωση σε 4,5′
Κάθε υγιής ανθρώπινη σχέση έχει διαμάχες, διαφωνίες και αντιπαραθέσεις. Το ζητούμενο είναι πως τις διαχειριζόμαστε και τι κερδίζουμε από αυτές.
Στη σχέση γονέα-παιδιού οι διαμάχες είναι πολλών ειδών. Μπορεί να είναι για ενα όριο που δεν τηρήθηκε, για μια διαφωνία απόψεων ή ακόμα και απλά για ένα ξέσπασμα που προκλήθηκε από συσσώρευση αρνητικής ενέργειας και συναισθημάτων από το εξωτερικό περιβάλλον. Το ξέσπασμα αυτό μπορεί να είναι αμφίπλευρο-από το παιδί προς το γονέα αλλά και από το γονέα προς το παιδί.
Και τώρα συνέβη! Τι κάνουμε;Όλοι έχουμε κακές στιγμές και είναι ανθρώπινο. Δεν είμαστε ρομπότ να κάνουμε πάντα το σωστό. Το ζητούμενο είναι να διορθώσουμε το λάθος και να μάθουμε από αυτό, να επανασυνδεθούμε με το παιδί μας. Και πως μπορεί να γίνει αυτό; Με την απλή συγγνώμη που πάντα δεν είναι τόσο απλή.
Η διαδικασία της συγγνώμης
Όλοι οι γονείς ζητάμε από τα παιδιά μας να ζητούν συγγνώμη συνέχεια, από τ ’αδέρφια τους που μάλωσαν, από εμάς που δεν άκουσαν, από τη δασκάλα τους που δεν πρόλαβαν την εργασία, από τη γιαγιά τους που της μίλησαν απότομα κλπ., ‘Όταν, όμως έρχεται η ώρα που εμείς έχουμε κάνει το λάθος αντιστεκόμαστε στη συγγνώμη γιατί θεωρούμε ότι είναι αδυναμία και ότι τα παιδιά μας δεν θα μας σέβονται. Ενώ, ξεκάθαρα , συμβαίνει το αντίθετο. Επίσης, πολλές φορές δυσκολευόμαστε στη συγγνώμη ως κατάλοιπο της παιδικής μας ηλικίας που μας ανάγκαζαν να απολογούμαστε με το ζόρι.
Όταν ο γονιός αντιστέκεται στη συγγνώμη το παιδί;
- Μαθαίνει ότι για να φτάσεις να χρειάζεται να ζητήσεις συγγνώμη έχεις κάνει κάτι πολύ κακό ή είσαι κακός, άρα πρέπει να ντρέπεσαι για τις πράξεις σου.
- Μαθαίνει ότι είναι εντάξει να καταστρέψεις μια σχέση που έχεις χτίσεις αντί να την διορθώσεις ή τουλαχιστον να προσπαθήσεις να το κάνεις.
- Μαθαίνει ότι το να ζητάς συγγνώμη σε κατατάσσει σε μειονεκτικότερη θέση.
Όταν ο γονιός ζητάει συγγνώμη το παιδί:
- Μαθαίνει ότι όλοι κάνουμε λάθη και προσπαθούμε να τα διορθώσουμε.
- Μαθαίνει ότι όλοι ,άθελα μας ,μπορεί να πληγώσουμε κάποιον και είναι σημαντικό να επανορθώσουμε.
- Μαθαίνει ότι όταν ζητάμε συγγνώμη, αμέσως κάνουμε τον άλλο να αισθάνεται όμορφα και ότι αξίζει.
Και όλο αυτό το μάθημα το παίρνει, με το να ζητήσουν συγγνώμη στο ίδιο το παιδί, και μάλιστα ο σημαντικότερος άνθρωπος της ζωής του, ο γονέας του, και όχι μέσω διάλεξης και κηρύγματος. Απλά, με το να δείξουμε στο παιδί ότι η συγγνώμη είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό.
Πότε ζητάμε συγγνώμη στο παιδί και τι λέμε:
- Συχνά και εύκολα. Μπορούμε να ζητάμε συγγνώμη για τ’ απλά πράγματα της καθημερινότητας για να είναι μετά εύκολο και στα πιο σύνθετα, που έχουμε ξεφύγει. Οπότε ένα απλό, “Συγνώμη, σε διέκοψα. Δεν σε είδα που διάβαζες. Είναι μια καλή πρόβα για την πιο άβολη στιγμή.
- Περιγράφουμε τι συμβαίνει και εκφράζουμε την απογοήτευση μας. “Ήταν μια πολύ δύσκολη μέρα σήμερα για όλους μας. Φώναξες και εσύ αλλά φώναξα και εγώ. Σε κανέναν δεν αξίζει να του φωνάζουν. Στο σπίτι μας πάντα προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να εκφράζουμε το θυμό μας με σεβασμό και σήμερα δεν τα κατάφερα. Θα επανορθώσω όμως. Θέλω να ξέρεις ότι λυπάμαι πολύ και προσπαθώ πάρα πολύ να εκφράζουμε με σεβασμό το θυμό μας. Όλοι θυμώνουμε και αυτό είναι εντάξει. Το μόνο που δεν είναι εντάξει είναι να φωνάζουμε.”
- Να προσπαθείς να συμπεριλαμβάνεις στη συγγνώμη σου και την επίδραση της πράξης σου προς το παιδί. Όταν πεις:”Πρέπει να φοβήθηκες πολύ όταν φώναξα.”, το μικρότερο παιδί πιθανόν να σου πει:” Ναι μαμά, δεν αντέχωω όταν το κάνεις αυτό.”. Ένα μεγαλύτερο πιθανόν να δείξει ότι δεν το νοιάζει που φώναξες, πράγμα που δεν είναι αλήθεια αλλά εσύ θα έχεις αναγνωρίσει το λάθος σου και το παιδί θα το ξέρει.
- Μην κατηγορείς το παιδί. Στην προσπάθεια σου να δικαιολογηθείς μην προσπαθήσεις να κατηγορήσεις το παιδί ότι σε έφερε σε αυτή την κατάσταση γιατί είναι σαν να κάνεις διπλό λάθος.
- Μην προσπαθήσεις να δικαιολογηθείς γενικά. Μην χαλάσεις μια ωραία συγγνώμη με το να δικαιολογηθείς ότι είχες μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, η δεν κοιμήθηκες καλά. Είσαι ο ενήλικας και έχεις ευθύνη να ελέγξεις τις αντιδράσεις σου για να γίνεις και πρότυπο στα παιδιά σου. Καλύτερα μια συγγνώμη με απλές εξηγήσεις χωρίς δικαιολογίες.
- Εάν το παιδί πιστεύει ότι ήταν πολύ σημαντικό γι’ αυτό να γίνει κάτι, αναγνώρισε το και ας μην το πιστεύεις απόλυτα. “Μου είπες να σου φέρω χαρτομάντηλα όταν γυρίσω από το σούπερ μάρκετ και εγώ το ξέχασα. Σου ζητώ συγγνώμη. Ξέρω ότι τα περίμενες!”
- Πάρε την ευθύνη για κάτι αν χρειαστεί. Δεν κατηγορείς τον εαυτό σου αν πεις;” Ζητώ συγγνώμη που δεν ήμουν εδώ να συζητήσουμε τη διαφωνία που είχες με την αδερφή σου.”
- Επαναδιατύπωσε αν χρειαστεί. “Συγγνώμη αγάπη μου αν ακούστηκε σε σένα κάπως. Περίμενε να σου πω πάλι.”
- Κάνε ένα σχέδιο για επανόρθωση. “ Θέλεις αύριο πριν το σχολείο να σταματήσουμε στο περίπτερο κα να πάρουμε χαρτομάντηλα;”
- Κάνε ένα σχέδιο για την επόμενη φορά.” Τι θα ήθελες να κάνω τη επόμενη φορά για να μην ξεφύγει η κατάσταση; Τι προτείνεις;” Είναι σημαντικό να εννοείς τη συγγνώμη και το παιδί να το καταλάβει με το να κάνεις προσπάθεια να μην ξαναγίνει. Μπορεί να σου προτείνει το παιδί ή να του πεις εσύ, τηρώντας το βέβαια. “ Την επόμενη φορά που θα είμαι εκνευρισμένος από τη δουλειά, θα κάνω ένα μπάνιο πρώτα να χαλαρώσω και μετά θα κάτσουμε μαζί όσο θέλεις να συζητήσουμε.”
- Ρώτα το παιδί αν είναι έτοιμο να σε συγχωρέσει. “ Ελπίζω να με συγχωρέσεις”, μπορείς να του πεις και να μην το πιέσεις να το κάνει. Είναι σημαντικό να έχει την πρωτοβουλία και εσύ να μην ξεχάσεις αυτό το βήμα. Αλλιώς, είναι σαν να λες στο παιδί ότι εγώ έκανα λάθος, το αναγνωρίζω, σου ζητώ συγγνώμη και είναι βέβαιο ότι θα με συγχωρέσεις τώρα αμέσως.
- Αναγνώρισε στο παιδί ότι δεν υπάρχει ούτε ντροπή, ούτε κατηγορία. Είναι πολύ σημαντικό να παραδέχεσαι ότι έχεις λάθος και ζητάς συγγνώμη γι’ αυτό. Δυναμώνει τη σχέση και το παιδί θα κάνει το ίδιο χωρίς να το αναγκάσει κανείς σε κάθε περίπτωση που θα θεωρεί τον εαυτό του λάθος.