12 Δεκεμβρίου 2023
Όταν το παιδί αρνείται να ντυθεί μόνο του
Ανάγνωση σε 3′
Όταν τα παιδιά μας μαθαίνουν να αυτοεξυπηρετούνται, συχνά προσπαθούν είτε να καθυστερήσουν την εκπαίδευσή τους σε νέες δεξιότητες, ή να δημιουργούν πρόβλημα κάθε φορά που καλούνται να κάνουν κάτι μόνα τους. Το ντύσιμο είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα.
Όταν ένα παιδί έχει φτάσει σε ηλικία που μπορεί να ξεκινήσει να εκπαιδεύεται στο πώς να ντυθεί, είναι η ώρα να το ενθαρρύνουμε να τα καταφέρει μόνο του, και σιγά σιγά να βγάλουμε από πάνω μας αυτή την υποχρέωση. Πολλοί γονείς, αν συναντήσουν αντίσταση από το παιδί, συνεχίζουν να εξυπηρετούν τα παιδιά τους για καιρό αφότου είναι έτοιμα να ντύνονται μόνα τους. Αυτό όμως δεν είναι ούτε χρήσιμο για τα παιδιά, ούτε τα προετοιμάζει κατάλληλα με θάρρος και αυτοπεποίθηση για την μετέπειτα ενήλικη ζωή.
Η αλήθεια είναι ότι στα παιδιά αρέσει να τα φροντίζουμε, και μπορεί να δυσκολευτούν να εγκαταλείψουν αυτή τη φροντίδα, ακόμα και όταν το αναπτυξιακό τους στάδιο τούς το επιτρέπει. Μπορεί να αντιλαμβάνονται τη φροντίδα στο ντύσιμό τους σαν ένδειξη αγάπης, και να ανησυχήσουν ότι αν προσπαθήσουν να ντυθούν μόνα τους, θα τη χάσουν. Επειδή όμως τα παιδιά δεν ξέρουν από πριν πως μετά από κάθε νέα δεξιότητα που αποκτούν, ακολουθεί μία απίστευτη ικανοποίηση ότι μπορούν να τα καταφέρουν μόνα τους, θα πρέπει να τα βοηθήσουμε να ξεπεράσουν τον φόβο της απώλειας της φροντίδας και να μεταβούν στο στάδιο της αυτονομίας. Με το να επιμένουμε στην αυτονόμησή τους ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους και τα βοηθάμε να καταλάβουν ότι με τις δικές τους και μόνο ικανότητες, μπορούν να ξεπερνούν κάθε εμπόδιο. Αυτό το μάθημα, για κάθε παιδί, είναι ανεκτίμητο, για όλη του τη ζωή
Πώς μπορούμε λοιπόν να το πετύχουμε αυτό;
Χωρίς πίεση φυσικά, γκρίνια, προσβολές απέναντι στο παιδί και άλλες τεχνικές που συχνά διαχειριζόμαστε όταν βρισκόμαστε σε απόγνωση.
Μπορούμε απλώς στην αρχή να πούμε δυο τρία απλά πράγματα στο παιδί για το πώς ντυνόμαστε
(πχ. θέλουμε το ταμπελάκι του ρούχου να είναι πίσω, ότι τα παπούτσια δεν κάνουν και στα δύο πόδια κτλ.) και να αφήσουμε το παιδί να προσπαθήσει. Μπορούμε να το κάνουμε και σαν παιχνίδι, μία τεχνική που βρίσκει σχεδόν πάντα ανταπόκριση με κάθε παιδί. Έτσι, ψυχαγωγούμε το παιδί και ταυτόχρονα του μαθαίνουμε μία σημαντική νέα δεξιότητα ουσιαστικά παίζοντας.
Κάποια λόγια ενθάρρυνσης είναι απαραίτητα στην αρχή.
‘Χαίρομαι που προσπαθείς.’ ‘Πολύ σωστά έχεις βάλει το μπροστινό μέρος της μπλούζας.’ Μπήκε στραβά; ‘Προσπάθησε άλλη μία φορά, θα τα καταφέρεις.’ Κ.ο.κ. Μέχρι να μάθει, το παιδί μπορεί να εκνευριστεί που δεν τα καταφέρνει και να βάλει τα κλάματα ή να τα παρατήσει. Εξάλλου, είναι η πρώτη φορά που προσπαθεί να ντυθεί μόνο του και δεν θα το πετύχει με την πρώτη. Αν χρειαστεί βοήθεια, τού την προσφέρουμε φυσικά, και την επόμενη φορά που θα πρέπει να ντυθεί, το παροτρύνουμε πάλι να προσπαθήσει μόνο του. Αυτό θα γίνει πολλές φορές και πρέπει να κάνουμε την απαραίτητη υπομονή χωρίς να προσπαθούμε να επισπεύσουμε τη διαδικασία. Δεν υπάρχει λόγος.
Αν μετά από κάποιο καιρό καταλάβουμε ότι το παιδί μπορεί άνετα να ντυθεί και αντιστέκεται, τότε έχει έρθει η ώρα να ασκήσουμε μία ήπια πίεση για να το ενθαρρύνουμε να αυτονομηθεί πλήρως. Και πάλι, η πίεση δεν θα πρέπει να είναι σε μορφή εκκλήσεων, συγκρίσεων με αδερφάκια, προσβλητική για το παιδί, ή κάτι άλλο που θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Η πίεση στα παιδιά εξάλλου, συνήθως φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θέλουμε.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν;
Μπορούμε απλά να απομακρυνθούμε και να αφήσουμε το παιδί να ντυθεί μόνο του. Μία καλή ευκαιρία είναι να το κάνουμε πριν την έξοδο στην παιδική χαρά ή κάπου που θέλει πραγματικά να πάει, και όχι πριν το σχολείο που πρέπει υποχρεωτικά να ντυθεί γρήγορα. Φροντίστε λοιπόν να έχετε χρόνο στη διάθεσή σας. Όταν σας ζητήσει να το ντύσετε, προσφέρετέ του απλόχερα τη βοήθειά σας, γιατί αν την αρνηθείτε, μπορεί να νιώσει απόρριψη. Την επόμενη φορά, προσπαθήστε ξανά, δημιουργώντας την προσδοκία να ντυθεί μόνου του. Πείτε του ότι όταν είναι έτοιμο θα φύγετε αμέσως για την παιδική χαρά. Είναι πολύ πιθανό να ντυθεί, έστω και με τη μπλούζα μπρος – πίσω ή τα παπούτσια ανάποδα. Και όταν γίνει αυτό, θα το δείτε να έρχεται προς το μέρος σας με ένα πλατύ χαμόγελο και μία εμφανή αίσθηση ικανοποίησης στο προσωπάκι του! Αυτή είναι η στιγμή του δικού σας θριάμβου: ο δικός του θρίαμβος! Επαινέστε το ‘Πώ πω, κοίτα ένα παιδί που ντύνεται μόνο του!’
‘Είδες που τα κατάφερες;! Πάμε γρήγορα, μας περιμένουν!’
Τις πρώτες φορές, καλό είναι να μην κάνετε κριτική για ρούχα που έχουν φορεθεί λάθος. Αν πρέπει να πείτε κάτι, μπορείτε απλώς να το αναφέρετε: ‘τα παπούτσια σου έχουν μπει ανάποδα αλλά αν σε βολεύει, δε πειράζει.’ Σύντομα θα καταλάβει ότι είναι πιο βολικό να τα φοράει σωστά και θα τα βάζει πάντα σωστά.