Όταν η ενσυναίσθηση δεν λειτουργεί…

Αυτά είναι τέλεια νεά! Αυτό σημαίνει ότι η ενσυναίσθηση δούλεψε εξαιρετικά. Δεν έχεις προκαλέσει εσύ αυτά τα δύσκολα συνασιθήματα που είδες να ξεπροβάλλονται. Αυτά ήταν εκεί κρυμμένα και εσύ, με το να δέιξεις ενσυναίσθηση και να συνδεθείς με το παιδί, έφταξες ένα ασφαλές μέρος για το παιδί να τα βγάλει στην επιφάνεια.Τώρα το παιδί, άδειασε το ασυνείδητο του, και εσύ είσαι εκεί να το βοηθήσεις να τα επεξεργαστεί και να τ’αφήσει πίσω. Λειτουργεί κάπως, όπως και με τους ενήλικες. Πολλές φορές, έχουμε μια πολύ δύσκολη μέρα και σε όλους δείχνουμε δυνατοί. Μόλις, πάμε στο σπίτι μας και δούμε τους δικούς μας ανθρώπους ξεσπάμε και καταρρέουμε, για να επεξεργαστούμε τις δυσκολίες μας και να προχωρήσουμε μπροστά.

Η ώρα του ξεσπάσματος θυμού είναι μια ώρα δύσκολη και ιδιαίτερη. Πολλές φορές, το ν’ αναγνωρίζουμε λεκτικά τα συναισθήματα του παιδιού μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα γιατί το παιδί βρίσκεται σε κατάσταση μάχης  ή φυγής. Αντιθέτως, η σωματική αναγνώριση των συναισθημάτων πχ, με μια αγκαλιά θα καλλιεργήσει ένα κλίμα ασφάλειας στο παιδί να επεξεργαστεί τι νιώθει και να νιώσει τη συμπόνοια μας γι’αυτό που περνάει. Και κάπως έτσι το ξέσπασμα θυμού θα τελειώσει και τα αρνητικά συναισθήματα θα έχουν “ακουστεί.” 

Την ώρα που λέμε στο παιδί “ Είσαι πολύ θυμωμένος με αυτό που έγινε.” εκείνο απαντά. “Όχι, σταμάτα επιτέλους. Δεν θέλω ν ’ακούω.” Εδώ πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία. Αν έχουμε να κάνουμε μ΄ενα νήπιο, και του αναγνωρίσουμε το συναίσθημα του λεκτικά, κατεβαίνοντας στο ύψος του, τότε το παιδί θεωρεί πως το έχουμε καταλάβει και δεν υπάρχει λόγος να λειτουργεί σαν να είναι κάτι επείγον, επειδή και οι γονείς του δεν το αντιμετωπίζουν σαν κάτι επείγον. Άρα όλα λειτούργησαν σωστά. Μ ‘ένα μεγαλύτερο παιδί, το να ονοματίζεις τι νιώθει μπορεί να το κάνει πιο έξαλλο. Οπότε απλά ο στόχος σου είναι να κάνεις το παιδί να νιώσει ασφάλεια και κατανόηση χωρίς απαραίτητα ταμπέλες. 

• Σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα είνια η λέξη ‘αλλά”. Φαίνεται ότι αναιρούμε το πρώτο μέρος της πρότασης όατν χρησιμοποιούμε τη λεξη “αλλά”. Οπότε η ενσυναίσθηση δεν λειτουργεί. Είναι καλύτερο να χρησιμοποιούμε τη λέξη “και “ και πάντα να δίνουμε σημασία στον τόνο που τα λέμε όλα αυτά. Πχ, 

Αντί να πούμε “ Έχεις θυμώσει πολύ με την αδερφή σου, ΑΛΛΑ δεν χτυπάμε ποτέ.” 

Μπορούμε να πούμε:” Αισθάνεσαι μεγάλο θυμό που σου πήρε η αδερφή σου την μπλούζα χωρίς να σε ρωτήσει. Σε καταλαβαίνω. ΚΑΙ δεν είναι εντάξει να  χτυπάμε. Μπορούμε να πούμε τι μας ενόχλησε με λόγια.” 

• Το ερώτημα είναι αν πραγματικά έχουμε καταλάβει τι αισθάνεται το παιδί μας. Το να βλέπουμε τα πράγματα από την πλευρά τους είναι πολύ βοηθητικό στο να κάνουμε την ενσυναίσθηση αποτελεσματική. Αν αυτό το έχουμε διασφαλίσει, ρωτώντας τον εαυτό μας, τότε μπορεί να χρειάζεται εκτός από την ενσυναίσθηση να προσπαθήσουμε να λύσουμε μαζί με το παιδί το πρόβλημα του με κάθε πιθανό τρόπο. Πχ,  

“Είσαι αναστατωμένος που ο αδερφός σου παίρνει τα παιχνίδια του. Ας βρούμε μαζί ένα μέρος να βάλουμε όσα παιχνίδια δεν  θέλεις να σου παίρνει.” 

“ Έχεις θυμώσει πολύ με την αδερφή σου που πήγε για ψώνια μόνη της. Πάμε μαζί να της πεις πως νιώθεις.” 

Ακόμα και αν το παιδί θέλει κάτι που δεν γίνεται μπορούμε να βρούμε “μαγική” λύση. 

“Είσαι πολύ στεναχωρημένος που αρρώστησες και δεν θα πάμε στη θάλασσα. Θέλεις να φτιάξουμε ένα νησί από χαρτόνι και να κάνουμε ηλιοθεραπεία;’ 

Πολλές φορές, κάποια πράγματα μπορεί να μας φαίνονται περίεργα, ή ανούσια ή να ζοριζόμαστε να καταλάβουμε λόγω της καθημερινότητας μας. Αυτό που έχει σημασία είναι να έχουμε ως στόχο να καλλιεργούμε ασφάλεια στα παιδιά και να προσπαθούμε να σκεφτούμε ην πλευρά τους. Όταν μας είναι δύσκολο, αξίζει τον κόπο, να σκεφτούμε πως ήμασταν εμείς παιδιά και τι θα θέλαμε να μας πουν οι δικοί μας γονείς.