Αν το μεγάλο παιδί επιτίθεται συνεχώς στο μικρό, μπορεί η αιτία να είναι βαθύτερη

Και αυτό γιατί;

Γιατί έτσι οι πιθανότητες ο καυγάς να φουντώσει και να εκτροχιαστεί μειώνονται. Με τη μεσολάβησή μας τα παιδιά μαθαίνουν πως να λύνουν τις διαφορές τους χωρίς να πληγώνονται. Επίσης, η ομαλή επίλυση των διαφορών τους θα καθορίσει το πως νιώθουν τα αδέρφια μεταξύ τους και τον υπόλοιπο χρόνο, τις στιγμές που δεν τσακώνονται.

Όμως, ακόμα και αν επεμβαίνουμε κάθε φορά που τα πράγματα ξεφεύγουν και με το σωστό τρόπο, μπορεί να έχουμε παρατηρήσει ότι το ένα παιδί μοιάζει να είναι πάντα έτοιμο για καυγά. Μοιάζει ευερέθιστο και θυμωμένο. Επιτίθεται στο άλλο παιδί με το παραμικρό, και καμιά φορά και χωρίς λόγο, χωρίς το άλλο παιδί να έχει κάνει κάτι.

Αυτό είναι μία ένδειξη ότι το παιδί μπορεί να έχει μία βαθιά μνησικακία για το αδερφάκι του, κάτι που είναι πολύ συνηθισμένο στα πρωτότοκα παιδιά. Είναι πιθανό, την εποχή που γεννήθηκε το μωρό, οι γονείς να μην ήξεραν πώς να διαχειριστούν τα δύσκολα συναισθήματα που προκαλεί ο εκθρονισμός του πρώτου παιδιού, ή να ήταν πολύ απασχολημένοι για να ασχοληθούν με αυτά. Μπορεί ακόμα και να θύμωναν με το μεγαλύτερο παιδί στην πρώτη ένδειξη μη αποδοχής της πραγματικότητας από μέρους του, ή σε εκδηλώσεις αρνητικής συμπεριφοράς που οφείλονταν σε αυτή τη μη αποδοχή.

Με την έλευση του δεύτερου παιδιού, το πρώτο μπορεί να νιώσει ότι δεν το αγαπούν αρκετά, ή ότι αγαπούν το μωρό περισσότερο, και ότι το ίδιο τώρα έχει μικρότερη αξία για τους γονείς του. Αν μάλιστα οι γονείς θυμώνουν με το μεγαλύτερο παιδί και το μαλώνουν, αυτό εντείνει περαιτέρω τα δύσκολα συναισθήματα ανασφάλειας και φόβου.

Κάποιοι γονείς μπορεί να πουν ότι έκαναν τα πάντα προκειμένου το μεγάλο παιδί να μη ζηλέψει και να μη ζοριστεί με τη γέννηση του μωρού. Το να ζηλέψει όμως και να ζοριστεί, είναι αναπόφευκτο.

Έτσι, το παιδί αποφασίζει να ρίξει το φταίξιμο στο νέο αδερφάκι. Το να παραδεχτεί ότι εκείνο δεν είναι αρκετά άξιο και αξιαγάπητο και να ρίξει το φταίξιμο στον εαυτό του, είναι υπερβολικά οδυνηρό, έτσι κατευθύνει το φταίξιμο προς το νέο μέλος της οικογένειας που του πήρε την προσοχή των γονιών και την αγάπη τους.

Φυσικά, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Οι γονείς αγαπάνε εξίσου και τα δύο παιδιά, ή όλα τους τα παιδιά. Όμως, το μεγάλο παιδί χρησιμοποιεί αυτή την ιστορία που δημιουργεί στο μυαλουδάκι του σαν μηχανισμό αυτοπροστασίας. Τώρα, το δεύτερο παιδί είναι ο εχθρός.

Ξαφνικά, με κάθε θετική συναναστροφή της μαμάς με το μωρό, η αίσθηση του μεγάλου παιδιού ότι το αγαπάνε λιγότερο ενισχύεται. Κάθε φορά που ο μπαμπάς χαμογελάει ή παίζει με το μωρό, το παιδί νιώθει ότι έχει μικρότερη αξία. Με κάθε θετική διάδραση των γονιών με το άλλο αδερφάκι, η ιστορία στο μυαλουδάκι του μεγάλου παιδιού επιβεβαιώνεται.

‘Δεν με αγαπούν πια. Δεν έχω αξία.’

Αυτή η αίσθηση είναι εξαιρετικά οδυνηρή για ένα μικρό παιδάκι, και οι γονείς δυσκολεύονται να το καταλάβουν. Θεωρούν ότι το μεγάλο τους παιδί είναι τόσο λιγότερο αβοήθητο από το μωρό και τόσο πιο ικανό από αυτό, που σίγουρα μπορεί να διαχειριστεί αυτή την ευχάριστη αλλαγή στην οικογένεια.

Τα δύσκολα συναισθήματα του μεγάλου παιδιού γύρω από τον εκθρονισμό του έχουν τώρα αρχίζει να ενεργούν. Το παιδί έχει λάβει ένα σοβαρό πλήγμα στην αίσθηση της προσωπικής του αξίας. Και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναπόφευκτο.

Αν το καταλάβουμε νωρίς, μπορούμε να παρέμβουμε και να απαλύνουμε αυτά τα δύσκολα συναισθήματα, μιλώντας συχνά στο παιδί μας για το πώς νιώθει για το μωρό και αποδεχόμενοι όλα τα συναισθήματά του.

Συνήθως όμως δε τα αντιλαμβανόμαστε μέχρι το δεύτερο παιδί να μεγαλώσει αρκετά ώστε να μπορεί να εναντιωθεί στο πρώτο. Τότε ξεκινάνε οι καυγάδες και η συνεχής τριβή. Και όπως είναι φυσικό, η βία φέρνει βία. Όταν το μεγάλο παιδί επιτίθεται στο μικρό, το μικρό θυμώνει και είτε κλαίει κερδίζοντας τη συμπάθεια των γονιών, ή επιτίθεται και αυτό.

Οι συνεχείς επιθέσεις του μεγάλου παιδιού στο μικρό, εκτός του ότι δημιουργούν αναστάτωση στην οικογένεια, μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα και στο μικρό παιδί, το οποίο μπορεί να νιώσει ότι πάντα κάνει λάθος, ότι δεν είναι άξιο, και να επηρεαστεί έτσι ο τρόπος που συναναστρέφεται με τον έξω κόσμο, με την οικογένειά του αλλά και με τους φίλους του.

Η εδραιωμένη μνησικακία του μεγάλου παιδιού προς το μικρό προέρχεται από τότε που το μικρότερο γεννήθηκε, και όσο και αν μοιάζει απίστευτο κάποια συναισθήματα να παραμένουν ριζωμένα μέσα μας από παλιά, τα συναισθήματα δεν έχουν χρόνο ούτε χώρο, και αν δεν αντιμετωπιστούν συνεχίζουν να ενεργούν πάνω μας. Τα δύσκολα συναισθήματα εξαφανίζονται μόνο όταν τα επεξεργαστούμε, μόνο αν «ακουστούν».

Η μνησικακία αυτή πρέπει προφανώς να αντιμετωπιστεί. Πώς όμως γίνεται αυτό;