Ενσυναίσθηση: η βάση της συναισθηματικής υγείας

Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητά μας να δούμε τα πράγματα από τη ματιά κάποιου άλλου και να νιώσουμε το πώς αισθάνεται πραγματικά. Όταν αντιμετωπίζουμε τα παιδιά μας με ενσυναίσθηση δε σημαίνει ότι συμφωνούμε μαζί τους ή ότι τα αφήνουμε να κάνουν ό,τι θέλουν επειδή καταλαβαίνουμε γιατί το θέλουν. Σημαίνει όμως, ότι παρόλο που δε μπορούν να έχουν αυτό που θέλουν, έχουν κάτι καλύτερο: έναν άνθρωπο που τα καταλαβαίνει και τα αποδέχεται, ό,τι και να γίνει. Η εμπειρία της ενσυναίσθησης για ένα παιδί, τού μαθαίνει τον βαθύτερο τρόπο που οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν, δίνοντάς του ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για κάθε μελλοντική του σχέση. Τα παιδιά που αντιμετωπίζονται με ενσυναίσθηση, όχι μόνο νιώθουν πιο κοντά στους άλλους, αλλά μπορούν και να τους καταλάβουν καλύτερα, και αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να συνάπτουν βαθύτερες σχέσεις. Η ενσυναίσθηση δυναμώνει τις σχέσεις. Βοηθάει το παιδί να νιώσει ότι το καταλαβαίνουμε, και ότι είναι λιγότερο μόνο με τον πόνο και τη δυστυχία του. Τελικά, το βοηθάει να λύνει τα προβλήματά του με τον τρόπο που θέλει αυτό.

Αυτόματα. Όταν ένα παιδί λαμβάνει ενσυναίσθηση, είναι αυτόματα πιο συμπονετικό προς τους άλλους και έχει την ικανότητα να τους καταλαβαίνει. Και το καλύτερο; Όταν ένα παιδί νιώθει ότι το καταλαβαίνουμε, τότε είναι πιο συνεργάσιμο και ανοιχτό στην καθοδήγησή μας. Που σημαίνει ότι η δουλειά μας ως γονείς γίνεται πολύ ευκολότερη!

Είναι απλό. Κάθε φορά που λέτε στο παιδί σας ‘το καταλαβαίνω..’ ή ‘πρέπει να ήταν πολύ δύσκολο αυτό..’ μιλάτε με ενσυναίσθηση. Κάθε φορά που βάζετε τον εαυτό σας στη θέση του παιδιού σας προσπαθώντας να καταλάβετε πώς νιώθει, το αντιμετωπίζετε με ενσυναίσθηση.

Γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουμε συναισθήματα, πιο ήπια ή πιο έντονα, που μάς διαπερνούν και επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας. Τα παιδιά, επειδή δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα πλήρως ο εγκέφαλός τους, και δεν έχουν την εμπειρία που έχει ένας ενήλικος, πολλές φορές μαστίζονται από τα συναισθήματά τους, και χρειάζονται κάποιον που μπορεί να τα βοηθήσει να κινηθούν μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό των συναισθημάτων για να μην παρασυρθούν από αυτόν. Τις περισσότερες φορές, όταν ένα παιδί νιώθει ότι το ακούνε (ή όταν ένας ενήλικος νιώθει ότι τον ακούνε), τα δύσκολα συναισθήματά του χάνουν την έντασή τους, και σιγά σιγά αρχίζουν να διαλύονται. Δε χρειάζεται να κάνουμε κάτι για τα συναισθήματα του παιδιού μας, ούτε καν να μας αρέσουν. Απλώς πρέπει να αναγνωρίσουμε την ύπαρξή τους, και αυτά ξεκινούν να εξατμίζονται. Από την άλλη, τα καταχωνιασμένα συναισθήματα δεν φεύγουν. Μένουν μαζί μας. Παγιδεύονται μέσα μας και ψάχνουν για τρόπο διαφυγής. Μάλιστα, επειδή είναι εκτός του συνειδητού μας ελέγχου, ξεπετάγονται άγαρμπα, σε ανύποπτο χρόνο ή σε κάποια άλλη μορφή, όπως τα χτυπήματα ενός παιδιού προς το αδερφάκι του, οι εφιάλτες στον ύπνο, ή ένα νευρικό τικ.

Δεν είναι ανεκτικότητα

Μπορείτε (και θα έπρεπε) να βάζετε όρια στο παιδί σας όταν αυτά χρειάζονται. Μετά, αναγνωρίστε την απογοήτευση του παιδιού σας με το όριο που του βάλατε. Μην γίνετε αμυντικοί. Είναι σημαντικό για το παιδί σας να μπορείτε να ανεχτείτε την απογοήτευσή του και τον θυμό του απέναντί σας, δείχνοντάς του ότι το αγαπάτε ακόμα και αν εκείνο δεν είναι σε σύνδεση με την αγάπη του για εσάς.

Δεν δίνουμε λύσεις στο πρόβλημα

Ο σκοπός σας είναι το παιδί να καταφέρει να ξεπεράσει την αγανάκτησή του ώστε να μπορέσει να βρει μόνο του τη λύση στο πρόβλημα. Επομένως, όταν σάς εκφράζει τη δυσκολία του, απλώς ακούτε με προσοχή και την αναγνωρίζετε, δεν προτείνετε λύσεις.

Δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε

Το να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα και να τα ανατροφοδοτούμε, δε σημαίνει ότι συμφωνούμε με αυτά ή ότι τα ενστερνιζόμαστε. Απλώς, δείχνουμε στο παιδί ότι το καταλαβαίνουμε, τίποτε λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Αν έχετε νιώσει ποτέ ότι σάς καταλαβαίνουν, τότε ξέρετε πόσο μεγάλο δώρο είναι αυτό.

Δεν είναι ανάκριση

Το ‘πες μου πώς νιώθεις’ δεν είναι ενσυναίσθηση. Ο καθρεφτισμός, η ανατροφοδότηση όλων αυτών που μάς λέει το παιδί ότι νιώθει όμως, είναι.

Δεν είναι το να προσπαθούμε να αλλάξουμε το συναίσθημα για να κάνουμε τον άλλον να νιώσει καλύτερα

Ο γρηγορότερος τρόπος ώστε τα δύσκολα συναισθήματα να διαλυθούν, είναι η ενσυναίσθηση. Αν προσπαθήσουμε να επιχειρηματολογήσουμε γύρω από το συναίσθημα που νιώθει το παιδί μας προσπαθώντας να το κάνουμε να νιώσει καλύτερα, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να καλύπτουμε το συναίσθημα κάτω από το χαλί, το οποίο θα βγει στην επιφάνεια αργότερα.

Επομένως, τί είναι;

• Το να ακούμε χωρίς να προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα
• Το να αναγνωρίζουμε και να ανατροφοδοτούμε το συναίσθημα
• Το να ταιριάζουμε την αντίδρασή μας με την ένταση των συναισθημάτων του παιδιού, έτσι ώστε να νιώσει ότι το καταλαβαίνουμε πραγματικά.